Brandpreventie maatregelen: voorkom een brand met deze 10 tips!

Brandveiligheid begint bij bewustzijn. Of je nu thuis bent, in een kantoor werkt of een bedrijfspand beheert: brand kan onverwachts en op elk moment ontstaan. Een kleine onoplettendheid, technische storing of menselijke fout is soms al genoeg om grote schade te veroorzaken. Gelukkig zijn er tal van manieren om het risico op brand aanzienlijk te verkleinen. Door de juiste brandpreventie maatregelen te nemen, bescherm je niet alleen jezelf, maar ook anderen en je eigendommen. In deze blog lees je praktische en direct toepasbare tips die bijdragen aan een veilige leef- en werkomgeving.

1. Deel je gebouw op in brandcompartimenten

Een effectieve manier om brandverspreiding te vertragen is het toepassen van ‘brandcompartimentering’. Hiermee verdeel je het gebouw in brandwerende zones. Bij brand blijft het vuur binnen één compartiment beperkt, waardoor anderen langer veilig blijven. Gebruik brandwerende wanden, deuren en afdichtingen. Deze moeten voldoen aan de NEN- en Bouwbesluitnormen. Vergeet niet dat ook plafonds en vloeren onderdeel zijn van een goed compartiment. De vereiste brandwerendheid hangt af van hoe het gebouw wordt gebruikt, de maximale bezetting en de mogelijkheid tot tijdige evacuatie. Deze ligt meestal tussen 30 en 60 minuten. Compartimenteren is een cruciaal onderdeel van een bouwplanning.

2. Dicht openingen af met brandwerend materiaal

Kabelgoten, ventilatiekanalen en leidingen gaan vaak door muren en vloeren. Dat zijn risicoplekken voor brandoverslag. Gebruik brandwerende coatings of afdichtpasta om deze openingen goed af te sluiten. Zo voorkom je dat vuur en rook zich ongestoord kunnen verspreiden naar andere ruimtes. Laat de afdichtingen regelmatig controleren en vervang ze wanneer nodig. Gebruik uitsluitend materialen die zijn getest volgens EN 1366 of NEN 6069 en voorzien zijn van CE-markering of KOMO-certificaat.

3. Installeer rookmelders en automatische brandmeldsystemen

Plaats in elke ruimte een goedgekeurde rookmelder. Voor grotere gebouwen of bedrijven is een gecertificeerd brandmeldsysteem verplicht. Deze systemen waarschuwen jou en eventueel de brandweer direct bij enige rookontwikkeling. Test de melders elke maand en vervang batterijen op tijd. In Nederland zijn rookmelders sinds juli 2022 verplicht op elke woonverdieping. Koppel meerdere melders draadloos met elkaar, zodat alle melders tegelijk afgaan bij rookdetectie. Plaats indien nodig ook koolmonoxidemelders voor extra veiligheid. Goede detectie hoort bij een van de belangrijkste maatregelen voor brandpreventie.

4. Zorg dat er overal goedgekeurde brandblussers hangen

Hang op iedere verdieping en nabij risicoplekken zoals keukens of technische ruimtes een brandblusser. Kies voor poeder-, schuim- of CO2-blussers, afhankelijk van de omgeving. Controleer de houdbaarheidsdatum en laat jaarlijks onderhoud uitvoeren. Zorg ook dat personeel weet hoe de blussers werken. De minimale vereiste is één blustoestel van 6 liter per 150 vierkante meter. Laat blussers jaarlijks keuren volgens de NEN 2559-norm.

5. Controleer of vluchtwegen vrij en goed verlicht zijn

Vluchtroutes moeten altijd vrij toegankelijk zijn. Laat geen dozen of meubels in gangen staan. Plaats verlichte nooduitgangborden boven elke uitgang en test de noodverlichting regelmatig. In geval van rook moeten mensen snel en veilig de juiste route kunnen vinden. Volgens de Arbowet moet noodverlichting minimaal 1 lux op de vloer geven en één uur blijven functioneren. Gebruik waar mogelijk ook oplichtende pictogrammen als vluchtrouteaanduiding.

6. Laat brandveiligheidsinstallaties jaarlijks inspecteren

Brandpreventiemiddelen hebben onderhoud nodig om goed te blijven werken. Laat daarom brandmeldsystemen, blussers en noodverlichting jaarlijks keuren door gecertificeerde bedrijven. Een logboek met inspectierapporten toont aan dat je voldoet aan wet- en regelgeving. Voor bedrijven geldt vaak de ‘Beheersmaatregel Brandveilig Gebruik Bouwwerken’ (BBGB) of de ‘Rijksinspectieregeling Brandveiligheid’. Laat inspecties voor brandveiligheid uitvoeren volgens de NEN 2654 en leg alles vast in een (digitaal) logboek. Zo blijven je brandpreventie maatregelen betrouwbaar en effectief.

7. Stel een ontruimingsplan op en oefen regelmatig

Iedereen in een gebouw moet weten wat ze moeten bij brand. Stel daarom een duidelijk ontruimingsplan op en communiceer dit intern. Oefen minimaal één keer per jaar een ontruiming. Voor instellingen met meer dan 50 personen is een ontruimingsplan verplicht volgens de NEN 8112. Betrek bedrijfshulpverleners actief bij oefeningen en evalueer altijd achteraf. Denk eraan dat liften tijdens een brand niet gebruikt mogen worden. Een goed evacuatieplan is een essentieel onderdeel van doeltreffende maatregelen voor brandpreventie.

8. Gebruik alleen elektrische apparatuur met keurmerk

Veel branden ontstaan door kortsluiting of oververhitte apparatuur. Gebruik daarom alleen elektrische apparaten met een CE- of KEMA-keurmerk. Laat installaties plaatsen door erkende vakmensen en vermijd overbelasting van stopcontacten. Sluit zware apparaten ook altijd aan op een aparte groep en gebruik nooit goedkope verlengsnoeren bij apparaten met een hoog vermogen. Laat alle installaties minimaal elke vijf jaar keuren volgens NEN 3140-normen.

9. Berg brandbare stoffen veilig en gescheiden op

Heb je te maken met verf, oplosmiddelen of andere ontvlambare middelen? Bewaar deze dan in brandwerende veiligheidskasten. Zet ze nooit in de buurt van warmtebronnen of vluchtroutes. Houd je aan de PGS 15-richtlijn voor veilige opslag van gevaarlijke stoffen. Label de producten goed, zorg voor voldoende ventilatie en bewaar een actueel veiligheidsinformatieblad (VIB) bij elk product.

10. Schakel hulp in van een brandpreventiespecialist

Elke situatie vraagt om maatwerk. Laat je daarom adviseren door een expert op het gebied van brandveiligheid. Gespecialiseerde bedrijven kunnen een risico-inventarisatie uitvoeren. Bij grotere gebouwen is soms een gebruiksvergunning of omgevingsvergunning verplicht. Een specialist helpt ook bij verbouwingen en het opstellen van een wettelijk verplichte RI&E (Risico-inventarisatie en -evaluatie). Zo weet je zeker dat alle brandpreventie maatregelen voldoen aan de actuele regelgeving.