Welke veiligheidspictogrammen zijn er en wat betekenen ze?
U heeft vast wel eens op uw werkplek of een openbare ruimte een symbool gezien die u waarschuwde voor een (on)veilige situatie. Deze grafische waarschuwingen worden veiligheidspictogrammen genoemd en deze zijn veelal opgesteld aan de hand van de internationale norm ISO 7010 en voor Nederland eveneens op basis van de NEN 3011. De internationale ISO 7010 heeft het mogelijk gemaakt om wereldwijde pictogrammen voor de veiligheid op te stellen, die zorgen voor conformiteit en wereldwijde herkenning. In 2022 waren er maar liefst 300 veiligheidspictogrammen bekend en deze pictogrammen worden nog steeds uitgebreid. Daarom zal dit artikel dieper ingaan op welke pictogrammen er op het moment zijn en op de betekenis van deze pictogrammen voor de veiligheid.
Waar vind je de veiligheidspictogrammen?
De veiligheidspictogrammen zijn vastgelegd in ISO 7010 en worden in heel Europa erkend. Ze moeten op een zichtbare plaats worden aangebracht en in de juiste afmetingen voor de omgeving worden gebruikt. In bedrijven is het de verantwoordelijkheid van de werkgever om de juiste pictogrammen te plaatsen.
Veiligheidspictogrammen en hun betekenis
Deze pictogrammen voor de veiligheid hebben ieder hun eigen betekenis. We kunnen de afzonderlijke pictogrammen echter samenvoegen in categorieën op basis van hun functie en kleur. Zo kunt u verschillende soorten veiligheidspictogrammen onderscheiden:
- E-serie met een groene kleur
- F-serie met een rode kleur
- G-serie met een vierkante vorm en rood-witte kleur
- M-serie met een blauwe kleur
- P-serie met een ronde vorm en rood-witte kleur
- W-serie in een gele driehoek
Rode brandbestrijdingspictogrammen
De vierkante rode veiligheidspictogrammen hebben als functie een snelle brandbestrijding bewerkstelligen. In geval van brand moeten namelijk de medewerkers en bezoekers van een gebouw snel kunnen achterhalen waar de brandbestrijdingsmiddelen zich bevinden. Deze middelen moeten niet alleen goed te bereiken zijn, maar ook herkenbaar zijn door bijbehorende signering. Naast aangeven waar de brandbestrijdingsmiddelen zijn, geven deze rode veiligheidspictogrammen eveneens aanduidingen voor de brandweer en andere hulpverleners. De bekendste voorbeelden van de rode veiligheidspictogrammen zijn:
- F001 blusapparaat (eventueel in combinatie met een richting aangevende pijl)
- F002 blusslang
- F003 ladder
- F006 telefoon voor brandalarm
- F007 brandwerende deur
- F011 sprinkler
Groene pictogrammen voor de veiligheid
De groene veiligheidspictogrammen die u tegen kunt komen, hebben twee functies. Ze kunnen enerzijds aangeven waar EHBO-materialen zich bevinden voor tijdens een calamiteit, zoals een AED of verbandtrommel. Anderzijds geven de groene pictogrammen evacuatie- en vluchtwegaanduidingen aan, zodat tijdens een brand of calamiteit de ontruiming van een gebouw snel en geordend kan plaatsvinden. Zo vindt u groene pictogrammen die de nooduitgang, het noodraam, de noodtelefoon of de verzamelplaats aangeven.
Blauwe geboden
Wanneer u wel eens een blauw pictogram bent tegengekomen, dan weet u vast wel dat deze pictogrammen voor de veiligheid de betekenis hebben van een gebod. Deze veiligheidspictogrammen geven kortom een verplichting aan. Een blauw gebod geeft bijvoorbeeld op een werkplek aan dat het verplicht is om hier oog- of gehoorbescherming te gebruiken of dat u verplicht werkschoenen of een helm moet dragen. De blauwe geboden komt u echter ook buiten tegen. Denk bijvoorbeeld eens aan het blauwe bord voor een verplicht voetpad of een blauw pictogram om een afvalbak te gebruiken.
Rood-witte verboden
De rood-witte verbodspictogrammen kent u vast wel uit het verkeer. Deze ronde borden met een rode rand en een rode diagonale streep geven aan dat iets niet mag. Deze rood-witte veiligheids pictogrammen zult u ook vaker tegenkomen in openbare ruimtes, werkplekken en dergelijke. Denk bijvoorbeeld aan de bekende verbodsborden: roken verboden, verboden toegang, geen drinkwater of blussen met water verboden zoals bij een brandklasse F brand.
Gele waarschuwingen
De gele veiligheidspictogrammen hebben de vorm van een driehoek en hebben als functie om mensen te waarschuwen voor gevaarlijke situaties of handelingen. Ook waarschuwen ze voor gevaarlijke stoffen of voor het werken met gevaarlijke machines. Bekende gele pictogrammen zijn bijvoorbeeld:
- W002 gevaar voor explosieve stoffen
- W003 gevaar voor radioactief materiaal
- W009 biologisch gevaar
- W016 gevaar voor giftige stoffen
Pictogrammen voor de veiligheid die vallen buiten ISO 7010 en NEN 3011
Er zijn nog veel meer veiligheidspictogrammen die niet vallen onder de ISO 7010 en NEN 3011 pictogrammen, maar bijvoorbeeld wel onder internationale afspraken die gemaakt zijn of vallen onder richtlijnen van de Europese Unie. Denk hierbij aan pictogrammen van bijvoorbeeld:
- Globally Harmonized System of classification and labelling of chemicals (GHS) voor de verpakking en etikettering van chemische stoffen en mengsels.
- Gevaarpictogrammen voor vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, het spoor, het binnenwater, de zee of de lucht.
- Leidingmarkeringen
- Machinerichtlijnen
- Veiligheidswaarschuwingen en inspectielabels. Deze zijn voorzien van tekst en pictogrammen.
- Behandelingsetiketten
Hoe worden veiligheidspictogrammen opvallend gemaakt?
Veiligheidspictogrammen moeten zichtbaar blijven, zelfs als de stroom eens zou uitvallen. Daarom zijn veel verschillende soorten veiligheidspictogrammen als fotoluminescerende borden en stickers vervaardigd. Deze borden kunnen wel 35 uur licht afgeven zonder stroom, ze zijn makkelijk te installeren en ze hebben een onderhoudsarm karakter. Met fotoluminescerende materialen worden ook vaak andere ondersteunende veiligheidsmaatregelen weergegeven, zoals trapmarkeringen en vluchtrouteverlichting.
